Autorska metoda

Fundacja „Dobra Wioska” jest realizatorem pierwszego w Polsce zintegrowanego programu delfinoterapeutycznego, realizowanego bez przerwy od  2008 roku w Turcji, bazującego na solidnych podstawach medycznych i psychologicznych. Autorką metody jest dr Oksana Dąbrowska, prezes Fundacji „Dobra Wioska”, psycholog, która od ponad 15 lat zajmuje się delfinoterapią, z czego 2007 r w ramach naszej Fundacji. Metoda została wypracowana we współpracy z trenerami dwu wiodących delfinariów Turcji, reprezentujących meksykańską szkołę przygotowania delfinów do terapii, zawiera w sobie elementy różnych podejść stosowanych w delfinoterapii na świecie, stanowi unikatowy kompleks psychologiczno – medyczny.  Delfinoterapia prowadzona wg metody dr Oksany Dąbrowskiej przez kadrę mówiącą w języku pacjentów daje sprawdzone i potwierdzone obserwacjami lekarzy efekty.

Metoda dr Oksany Dąbrowskiej od 2007 roku jest zastrzeżona i chroniona prawami autorskimi.  Opis znaczących elementów metody od 2007 roku jest publikowany na stronie internetowej fundacji www.dobrawioska.pl oraz został opublikowany w pracach naukowych oraz innych publikacjach autorki, w tym w pracy naukowej  na tytuł doktora w dziedzinie psychologii medycznej „Wpływ delfinoterapii na wzrost kompetencji komunikacyjnej i społecznej u dzieci z zaburzeniami w rozwoju” (obrona 12.06.2014 r w MAUP, Kijów) oraz w monografii „Człowiek i delfin” (Домбровска О. Человек и дельфин: общение и здоровье : монография . О.Домбровская. – К. : ДП „Изд. дом „Персонал”, 2015. – 132 с. : ил. – Библиогр. : с 119 – 131. ISBN 978-617-02-0210-9
© О.Домбровская, 2015
© Международная Академия управления персоналом (МАУП), 2015
© ДП „Издательский дом „Персонал”, 2015)

Obecnie w przygotowaniu jest polskie wydanie tej publikacji. Inne publikacje dr Oksany Dąbrowskiej:

PUBLIKACJE NAUKOWE na temat delfinoterapii zespołu naukowców programu Fundacji Dobra Wioska

Kopiowanie metody oraz jej istotnych elementów stosowanych w kompleksie w opisach oraz realizowanych nie autoryzowanych programach delfinoterapii stanowi naruszenie praw autorskich i jest karalne.

Informujemy również, że na dany moment nie zostały jeszcze wypracowane międzynarodowe standardy dotyczące delfinoterapii i że nie istnieje „międzynarodowy uniwersalny  program DAT (Dolphin Assisted Therapy)”. W różnych ośrodkach delfinoterapii są stosowane bardzo odbiegające od siebie metody. Dlatego ważny jest świadomy wybór, polegający na sprawdzeniu, czy stosowana w danym ośrodku metoda jest autoryzowana i objęta badaniami naukowymi.

Metoda jest objęta badaniami naukowymi  pod kierownictwem: do 2021 roku  Profesora Akademii Nauk w Kijowie na Ukrainie, Chuprikova A. P. za jego życia oraz wcześniej i obecnie dr lek. med. Chuprikową Elenę, neurofizjolog, współpracującą z Fundacją od ponad 10 lat.
Zaletą naszego programu jest także indywidualne podejście do każdego pacjenta realizowane poprzez  dopasowanie specjalistów z kadry o profilu najbardziej odpowiadającym schorzeniu oraz indywidualny dobór ćwiczeń w trakcie delfinoterapii i terapii towarzyszących. Terapie towarzyszące są dobrane w taki sposób, aby wzmacniały efekt delfinoterapii. Co roku w ramach 14 turnusów wyjeżdża  z nami na delfinoterapię ponad 100 rodzin (nie licząc czasów pandemii),  wiele z nich są naszymi podopiecznymi od lat. Nasi terapeuci poza pasją i talentami mają wieloletnie doświadczenie, posiadają odpowiednie kwalifikacje oraz solidne przygotowanie do realizacji założeń metodologicznych naszego programu.

Delfinoterapia w naszym programie odbywa się wg  schematu: 14 dni, w ciągu których realizujemy 10 sesji delfinoterapii po 25 min. każda oraz 10 godzin skrupulatnie dobranych terapii towarzyszących, wzmacniających oddziaływanie delfinoterapii (terapia rodzinna, arteterapia, piaskoterapia, aquaterapia).

Zalety oraz ważne elementy metody dr Oksany Dąbrowskiej:

Zespół terapeutyczny na czele z polskim terapeutą
Delfinoterapia jest rodzajem terapii zespołowej i relacyjnej, w której każdy uczestnik ma duże znaczenie i swoją rolę. W delfinoterapii wg metody dr Oksany Dąbrowskiej udział bierze oprócz pacjenta i delfina, także terapeuta i trener delfina. Zadaniem terapeuty jest zachęcić pacjenta do wykonania ćwiczeń, z kolei zadaniem trenera delfinów jest spowodowanie takiego zachowania delfina, które będzie sprzyjało terapii. Ważna jest dobra współpraca pomiędzy członkami tego zespołu. Wykwalifikowany terapeuta, który jest przygotowany pod kątem pracy z dziećmi z danym schorzeniem, przygotowany do pracy w wodzie i zna dobrze delfina, dobiera ćwiczenia z delfinem indywidualnie dopasowane do możliwości i potrzeb rozwojowych dziecka. Przy czym terapeuta wchodzi z dzieckiem do wody, więc nie jest ono zdane na siebie w warunkach nowego dla siebie otoczenia, ma mocne wsparcie ze strony terapeuty. Rodzice i rodzeństwo także są członkami zespołu, obserwują przebieg terapii z bliska oraz biorą udział w terapiach dodatkowych. Metoda dr Oksany Dąbrowskiej jest objęta badaniami naukowymi pod kierownictwem Profesora Akademii Medycznej w Kijowie Chuprikova A.P. Tematem badań jest wzrost kompetencji komunikacyjnej, w tym mowy u dzieci z opóźnieniem w rozwoju pod wpływem delfinoterapii. W czerwcu 2014 roku Oksana Dąbrowska pozyskała tytuł PhD w dziedzinie psychologii medycznej za pracę naukową „Wpływ delfinoterapii na kształtowanie kompetencji  społecznej oraz komunikacyjnej u dzieci z opóźnieniem w rozwoju”. Badania są kontynuowane w danym kierunku.

Długość sesji min 25 min, w  tym długie i komfortowe poddanie działaniu naturalnej echolokacji delfina
W metodzie dr Oksany Dąbrowskiej jedna sesja trwa 25 min (w większości ośrodków 10-15 min.). Tylko w programie fundacji jest gwarancja, że delfin będzie przy dziecku przez cały czas terapii, gdyż każde dziecko ma do dyspozycji swojego delfina wraz z jego trenerem. Terapeuta ma czas na poddanie dziecka oddziaływaniu echolokacji w komfortowych warunkach bez narażenia go na stres oraz na rozwijającą terapię poprzez zabawę.

Ultradźwiękowe działanie naturalnej echolokacji delfina
W metodzie dr Oksany Dąbrowskiej poddanie dziecka działaniu naturalnej echolokacji delfina poprzez ułożenie go w pozycji relaksującej na wodzie z głową przy melonie delfina (źródle ultradźwiękowych wibracji) ma duże znaczenie, ale odbywa się w odróżnieniu od niektórych innych metod bez niepotrzebnego stresu dla dziecka, gdyż terapeuta cały czas towarzyszy dziecku podczas delfinoterapii i dobiera odpowiednie momenty w trakcie sesji terapeutycznej na ułożenie dziecka przy sonarze delfina, kiedy zarówno dziecko, jak i delfin są gotowi do tego. Dziecko nie jest zdane na siebie w wodzie, jak w innych metodach, gdzie nie towarzyszy mu terapeuta, więc jest pozbawione zbędnego stresu polegającego na układaniu go na plecach z głową w wodzie „na siłę”. W naszej metodzie mamy czas na przygotowanie dziecka do „sonarowania”. W niektórych metodach terapia sprowadza się do poddawania echolokacji w niekomfortowych dla dziecka warunkach, przy czym twierdzi się, że na tym właśnie polega delfinoterapia, aby przez całe 15 minut delfin dotykał głowy dziecka „końcem pyska”.  To są błędne założenia, a echolokator nie mieści się „na końcu pyska”, tylko w głębi czaszki, jak na rysunku poniżej. Według ostatnich badań naukowych oraz obserwacji trenerów delfin nie jest w stanie oddziaływać echolokacją przez 15 minut bez przerwy,  to przeczy jego naturze! Badania wykazują, że podczas delfinoterapii delfin jest w stanie wysyłać wiązki ultradźwięków bez przerwy na komendę tylko przez 1,5-2 min, przy czym kiedy dziecko i delfin są w stanie zrelaksowanym, podczas delikatnego kontaktu dotykowego i wyciszonej aktywności ruchowej u obojga. W ciągu sesji w naszej metodzie stosujemy ćwiczenie „sonar z relaksacją” kilkakrotnie, oprócz tego w trakcie 25 minutowej sesji delfin używa  echolokacji wielokrotnie w naturalny sposób,  przy czym dziecko niekoniecznie musi mieć głowę przy melonie delfina, wystarczy, że jest ono w polu zainteresowania delfina, aby echolokator zadziałał. Więc tak zwane „medyczne” metody, zakładające, że delfin przez 15 minut oddziałuje non stop ultradźwiękiem jak maszyna są naszym zdaniem nierzetelne, pomijają olbrzymi potencjał terapeutyczny delfinów, wynikający również z innych czynników poza ultradźwiękiem, i mają na celu głównie zachęcić rodziców.

Interaktywna terapeutyczna zabawa z podziałem ról
W metodzie dr Oksany Dąbrowskiej wykorzystuje się najnowsze trendy naukowe: zabawa z podziałem ról, wymagająca dialogu i współpracy stanowi niezastąpiony środek do rozwoju umiejętności komunikacyjnych i społecznych. Delfin, zawsze chętny do zabawy i fikuśny w swoich pomysłach, wywołuje podobną motywację u dziecka!  W zabawowej formie interakcji pomiędzy dzieckiem, delfinem i terapeutą, niespostrzeżenie dla dziecka wprowadzamy ćwiczenia rozwijające uwagę, koncentrację, motorykę, koordynację, ćwiczenia aktywizujące i relaksująco – wyciszające, w zależności od stanu dziecka oraz indywidualnie opracowanych wspólnie z rodzicami celi terapii.

Rola rodziny
W metodzie dr Oksany Dąbrowskiej ważną role odgrywa rodzina. Członkowie rodziny biorą aktywny udział w procesie terapeutycznym, obserwują przebieg terapii w delfinarium oraz biorą udział w  terapiach dodatkowych. W trakcie kursu rodzice zapoznawani są z podstawowym zestawem ćwiczeń do stosowania po ukończeniu kursu terapii. W aspekcie psychologicznym zachodzi wymiana pozytywnych emocji pomiędzy wszystkimi członkami rodziny. Dziecko nie doświadcza problemów separacji w trakcie delfinoterapii, jak w klinikach tradycyjnych. Rodzinę się włącza na wszystkich etapach delfinoterapii. Rodzinna sesja z delfinami stanowi element metody, polega na wspólnej zabawie całej rodziny z delfinem podczas 10 minut ostatniej sesji delfinoterapii. Nic tak nie wzmacnia rodziny jak wspólnie przeżyte pozytywne wydarzenie – takim wydarzeniem staje się rodzinna sesja pływania z delfinem pod koniec cyklu delfinoterapii. Delfin w taki sposób staje się przyjacielem całej rodziny, a po powrocie do domu – symbolem, dającym poczucie jedności i mocy w drodze do poprawy zdrowia i zadowolenia z życia!

Sprawdzone delfinaria z dobrymi warunkami dla delfinów
Nasze delfinaria w Turcji „ADALAND” (Kusadasi) oraz „SEALANYA” (Turkler/Alanya) spełniają międzynarodowe normy dotyczące ochrony delfinów jako gatunku. Delfinaria mają odpowiednie wymiary i głębokość, aby delfiny mogły się czuć komfortowo. Delfiny są pod opieką weterynarzy i doświadczonych trenerów, raz na 3 miesiące mają przeprowadzane badania. Woda w basenach, gdzie się znajdują delfiny pobierana jest z morza, ale jest ona non stop oczyszczana i filtrowana. Kilka razy dziennie są sprawdzane jej parametry. W 2012 roku w delfinarium „Adaland” urodził się mały delfin, co świadczy o dobrych warunkach pobytu tam delfinów.
Baseny w naszych delfinariach mają wizualnie ładne konstrukcje oraz przezroczystą wodę z widocznym dnem, poza tym  posiadają specjalnie zbudowane na potrzeby terapii komfortowe platformy i zejścia do wody, co powoduje poczucie komfortu i bezpieczeństwa u pacjentów, a także dogodne warunki dla terapeutów, pozwalając na wykonanie wielu różnych terapeutycznych aktywności. W basenie nie ma fal, więc terapie można przeprowadzać niezależnie od warunków pogodowych.
Delfinoterapia – etapy

I etap – adaptacja
Dziecko przechodzi proces adaptacji do nowych warunków: poznaje nowe osoby (terapeuta, trener, delfin), przystosowuje się do pobytu w wodzie (nieco odmienne działanie sił grawitacji; przyzwyczaja się do temperatury, wilgotności), przystosowuje się do oddalenia od rodziców oraz zdania się na nowe osoby.

II etap – ciekawość, zbliżenie, poznanie
Delfin poprzez swoją atrakcyjność i zabawowość wzbudza u dziecka ciekawość i dużą motywację do kontaktu. Dziecko zaczyna integrować informację sensoryczną ze wszystkich narządów zmysłów: tzn. kinetyczną, wzrokową, słuchową. Zachodzi stymulacja mózgu. Atmosfera zabawy oraz sprytne i fikuśne pomysły delfina i terapeuty przełamują bariery dziecka, które chętnie angażuje się w rozmaite zabawy.

III etap – rezonans komunikacyjny, radość, zabawa, pełne zaufanie, przyjaźń
Po nawiązaniu dwustronnego kontaktu człowiek – delfin i powstaniu u dziecka rezonansu komunikacyjnego, następuje etap wspólnego psychicznego i motorycznego funkcjonowania dziecka i delfina. Terapeuta proponuje dziecku wykonać wspólnie z delfinem strukturalizowany zestaw ćwiczeń. Ćwiczenia w naszym programie są zawsze indywidualnie dobierane dla każdego pacjenta przez zespół specjalistów w zależności od możliwości dziecka, jego potrzeb rozwojowych oraz opracowanych wspólnie z rodzicami celi terapeutycznych. Zachodzi aktywny kontakt dziecka z delfinem w trakcie wykonania ćwiczeń: rzucanie i łapanie przedmiotów, trafianie do celu oraz inne. Wykorzystywane są rozmaite akcesoria: piłki, koła, obręcze różnych rozmiarów. Pacjent ćwiczy różne formy dotyku delfina, różne rodzaje pływania i zabawy z delfinem. Następuje kontakt werbalny i niewerbalny z delfinem. Wprowadza się poddanie dziecka oddziaływaniu naturalnego sonaru delfina poprzez ułożenie w pozycji relaksacyjnej z głową przy melonie delfina. Każdy element ćwiczeń jest dziecku uprzednio tłumaczony i demonstrowany przez terapeutę, znajdującego się w wodzie z dzieckiem. Delfin staje się stopniowo przyjacielem dziecka i rodziny oraz sprzymierzeńcem w pokonaniu trudności związanych z chorobą lub opóźnieniem, również po ukończeniu turnusu i powrocie do domu.

PROGRAM
Pakiet terapeutyczny delfinoterapii zakłada:
– 10 sesji delfinoterapii, każda zakłada kontakt pacjenta z delfinem przez 25 min w wodzie przy udziale terapeuty i trenera delfina, pod opieką psychologa; ostatnie 10 minut ostatniej sesji stanowią pływanie rodzinne z delfinem
– 10 godzin terapii dziecka z udziałem rodziny (terapia rodzinna, arteterapia, aquaterapia, piaskoterapia itd.);

Terapia rodzinna
Stanowi nieodłączny element programu delfinoterapii realizowanego przez Fundację „Dobra Wioska”. Prowadzona jest z zastosowaniem podejścia systemowego, zakładającego wagę relacji rodzinnych w procesie terapii osoby. Celem jest pomoc w poprawie komunikacji i ogólnie relacji pomiędzy członkami rodziny, udzielenie wsparcia psychicznego rodzinie znajdującej się w trudnej sytuacji wobec choroby dziecka, pomoc w adaptacji do tej sytuacji. Terapia jest prowadzona przez wykwalifikowanych w danej dziedzinie specjalistów, posiadających wymagane certyfikaty i zezwolenia.

Arteterapia
Stanowi także nieodłączny element programu delfinoterapii. Jest to terapia poprzez sztukę, z wykorzystaniem własnej twórczości uczestników turnusu. Metody jej są wykorzystywane podczas zajęć grupowych, terapii rodzinnej oraz w terapii indywidualnej. Zajęcia są prowadzone z wykorzystaniem metod psychologii zorientowanej na proces, obejmują działania dramowe oraz plastyczne, także z wykorzystaniem piasku w warunkach plaży. Celem jest wyrażenie zablokowanych emocji oraz w przypadku rodziny i grupy – poprawa w komunikacji i relacjach.

Dodatkowe możliwe usługi podczas turnusu oraz ich odpłatność:
– zajęcia indywidualne na basenie wg. Koncepcji Halliwick: 80 zł/45 min., więcej o metodzie tutaj.
– konsultacja psychologiczna: 90 zł/1godz.
– psychoterapia indywidualna, terapia rodzinna, life-coaching: 110 zł/1godz.

Koszt pakietu terapeutycznego:
2150 – 3500 euro (w zależności od delfinarium i terminu) – koszt zakłada delfinoterapię pacjenta, terapie i zajęcia według programu.
Koszt nie obejmuje kosztu pakietu turystycznego (przelot, zakwaterowanie, wyżywienie).

Delfin – cechy szczególne
Delfin należy do zwierząt, które funkcjonują w ramach złożonego systemu społecznego. U takich zwierząt zachodzi wzajemna stymulacja do działań, które wykonują członkowie wspólnoty. Delfiny cechuje wysoka inteligencja oraz elastyczność w zachowaniu. W związku ze wzmożonym kontaktem wewnątrz gatunku, delfiny podtrzymują podobne relację także z ludźmi. Zadaniem terapeuty jest modelowanie kontaktów społecznych u dziecka. Delfin staje się swoistym modelem, lub inaczej mówiąc co-terapeutą, z którym można przećwiczyć różne zachowania w atmosferze zabawy oraz braku oceniania. Umiejętności nabyte w kontakcie z delfinem dziecko potem przenosi do kontaktu z otaczającymi ludźmi. Ważny czynnik terapeutyczny stanowi także naturalny sonar delfina, który działa podczas kontaktu z pacjentem. Zanim delfin wystąpi w roli co-terapeuty w delfinoterapii, poddaje się go treningowi według specjalnego programu. Mimo, że obcowanie z delfinem w naszym programie wygląda jak ciekawa spontaniczna zabawa, stanowi ono głęboko przemyślaną strategię terapeutyczną, ukierunkowaną na realizację specjalnie dobranego zestawu ćwiczeń skierowanych na rozwój oraz utrwalenie przez dziecko nowych nawyków i umiejętności psychomotorycznego funkcjonowania. Możliwość przeprowadzenia kursu rehabilitacji w sprzyjających warunkach klimatycznych, synergetyczne działanie terapeutyczne pozwala osiągnąć pozytywną dynamikę psychofizjologicznego stanu chorych dzieci.

Delfinoterapia i sonoforeza
W opracowanej przez specjalistów naszej fundacji metodzie zjawisko sonoforezy odgrywa ważną rolę. Sonoforezą nazywane jest zwiększenie strumienia fermentów, specyficznych hormonów, przenikających przez membrany komórek w wyniku kawitacji pod wpływem ultradźwięku. Sonoforeza będąc bezpośrednim efektem ultradźwiękowego echolokacyjnego oddziaływania delfina powoduje korzystne chemiczne i elektryczne zmiany w organizmie u pacjentów. Ultradźwięk jest stosowany w medycynie i fizjoterapii już ponad 40 lat i wykazuje mechaniczny efekt oddziaływania: ultradźwięk masuje na poziomie komórkowym, polepszając przenikalność membrany komórki, pozwalając na lepsze przenikniecie w skórę korzystnych odżywczych składników. Oprócz tego występuje efekt zwany kawitacją, polegający na tym, że dzięki wzajemnemu tarciu się komórek znajdujące się w nich gazy opuszczają swoja przestrzeń i ulatniają się. Dzięki wysokiej koncentracji energii, kawitacja ulepsza depolimeryzację makromolekuł, co z kolei poprawia międzykomórkową wymianę substancji oraz cyrkulację płynów. Występują termiczne oraz chemiczne efekty sonoforezy, ultradźwięk rozpędza płyny w obszarach zastoju, sprzyjając bardziej efektywnemu i szybkiemu drenażowi tkanek ciała. Oprócz tego echolokacja delfina posiada efekt przeciwbólowy.
Intensywne fale ultradźwiękowe, które są wynikiem echolokacji delfina tworzą szczególne strefy na powierzchni wody, w których formują się mikrobąbelki o średnicy około 100 mikronów. Te bąbelki istnieją około 1 mikrosekundy, rozgrzewając się z powodu olbrzymiego wewnętrznego ciśnienia do temperatury około 5,5 tysięcy stopni Celsjusza, co prawie równa się temperaturze słonecznej powierzchni. Według badań i obserwacji specjalistów z Międzynarodowego Instytutu Delfinoterapii na Ukrainie stwierdzono, że podczas kontaktu terapeutycznego delfina z ludźmi, delfin zachowuje się w specyficzny sposób: kiedy człowiek znajduje się w wodzie, delfin umiejscawia się obok, kierując wiązkę echolokacyjną w kierunku czaszki. Przy bliskiej odległości delfin koncentruje wiązkę echolokacyjną na kręgosłupie pacjenta. Przy odległości mniej niż 0,5 m delfin wykorzystuje impulsy o częstotliwości 500 Hz powtarzające się co 2,5 sekundy. Echolokacja delfina do momentu kontaktu ze skórą pacjenta przenika warstwę wody, która stanowi środowisko o wysokiej skuteczności przenoszenia dźwięku (o 60 razy skuteczniej, niż powietrze).
Fizjologiczny efekt kontaktu ludzi z delfinami cechuje się znacznymi zmianami w bioelektrycznej aktywności mózgu. Mechanizm oddziaływania jest wnikliwie analizowany przez naukowców z wielu krajów. Niektóre źródła wskazują na cerebralno – hormonalny mechanizm oddziaływania, gromadzone są dowody podtrzymujące endorficzną podstawę takiego efektu. Podczas zabawy z delfinami zwiększa się u człowieka wydzielanie endorfin, czyli naturalnych substancji produkowanych przez przysadkę mózgową. Endorfiny zmniejszają odczucie bólu, głodu, ułatwiając oddychanie, wpływają na termoregulację oraz wydzielanie się rozmaitych hormonów.